Dược sĩ y học cổ truyền Nguyễn Thành Hiếu

Ho nhiều về đêm dai dẳng không chỉ gây khó chịu, mất ngủ mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng liên quan đến hệ hô hấp hoặc các cơ quan khác. Tình trạng này thường xảy ra khi cơ thể nằm nghỉ ngơi, khiến dịch nhầy hoặc các yếu tố kích thích dễ dàng ảnh hưởng đến đường thở. Theo các chuyên gia y tế, ho về đêm kéo dài trên 3 tuần cần được chú ý, vì nó có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ dị ứng thông thường đến các bệnh lý mãn tính. Bài viết này được tham vấn bởi Lương Y Nguyễn Thành Hiếu – với gần 40 năm kinh nghiệm về Đông Y trong lĩnh vực sức khỏe hô hấp và phổi, hiện là cố vấn chuyên môn tại Dược Bình Đông – nhằm cung cấp thông tin chính xác, dễ hiểu để giúp bạn nhận biết rõ hơn về tình trạng này.

Nguyên nhân phổ biến gây ho nhiều về đêm dai dẳng

Ho nhiều về đêm dai dẳng thường liên quan đến sự thay đổi nhiệt độ môi trường vào ban đêm, khiến đường hô hấp trở nên nhạy cảm hơn. Các nguyên nhân có thể bao gồm các bệnh lý hô hấp, vấn đề tiêu hóa hoặc tác động từ môi trường, và việc xác định chính xác đòi hỏi sự đánh giá từ chuyên gia. Dưới đây là phân tích chi tiết về một số nguyên nhân chính, giúp bạn hiểu rõ hơn tại sao tình trạng này xảy ra.

Hen suyễn – Một trong những thủ phạm hàng đầu

Hen suyễn là bệnh lý mãn tính ảnh hưởng đến đường thở, gây viêm và co thắt phế quản, dẫn đến ho dai dẳng đặc biệt vào ban đêm. Theo các nghiên cứu y khoa, ban đêm là thời điểm hormone cortisol giảm, làm tăng nguy cơ kích hoạt cơn hen, khiến người bệnh ho nhiều hơn khi nằm ngủ.

• Co thắt đường thở: Đường hô hấp bị thu hẹp do viêm, dẫn đến khó thở và ho khan kéo dài, thường kèm theo tiếng rít.
• Tăng tiết dịch nhầy: Phế quản sản sinh nhiều chất nhầy hơn, tích tụ vào ban đêm và kích thích cơn ho khi cơ thể ở tư thế nằm.
• Yếu tố kích hoạt ban đêm: Nhiệt độ phòng giảm hoặc tiếp xúc với bụi bẩn từ chăn gối có thể làm tình trạng nghiêm trọng hơn, dẫn đến ho dai dẳng gây mệt mỏi.

Viêm mũi dị ứng và viêm xoang

Viêm mũi dị ứng hoặc viêm xoang xảy ra khi hệ miễn dịch phản ứng quá mức với các chất kích thích, dẫn đến tích tụ dịch nhầy chảy ngược xuống họng, đặc biệt khi nằm ngủ vào ban đêm. Điều này khiến cổ họng bị kích thích, gây ho liên tục. Theo các nguồn y tế đáng tin cậy, đây là nguyên nhân phổ biến ở những người sống trong môi trường ô nhiễm hoặc có tiền sử dị ứng.

• Dịch nhầy chảy ngược: Ban ngày, dịch có thể nuốt dễ dàng, nhưng ban đêm khi nằm, nó tích tụ và gây ho để đẩy ra ngoài.
• Phản ứng dị ứng: Các chất như phấn hoa, bụi nhà hoặc lông thú cưng kích hoạt viêm, dẫn đến ho dai dẳng kèm nghẹt mũi và hắt hơi.
• Viêm xoang mãn tính: Nếu không kiểm soát, viêm xoang có thể kéo dài, khiến ho về đêm trở thành triệu chứng thường xuyên, ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)

Trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng axit dạ dày trào ngược lên thực quản, đặc biệt khi nằm ngủ, gây kích thích niêm mạc họng và dẫn đến ho dai dẳng về đêm. Nguyên nhân này thường bị bỏ qua vì không trực tiếp liên quan đến hô hấp, nhưng theo các chuyên gia, nó chiếm tỷ lệ đáng kể trong các trường hợp ho kéo dài.

• Axit kích thích thực quản: Khi nằm, van giữa dạ dày và thực quản yếu đi, cho phép axit trào lên, gây bỏng rát và ho để bảo vệ đường thở.
• Kết hợp với tư thế ngủ: Nằm ngửa hoặc ăn muộn có thể làm tình trạng tệ hơn, dẫn đến ho nhiều kèm ợ chua và đau tức ngực.
• Mãn tính nếu không nhận biết: Ho dai dẳng từ GERD có thể kéo dài hàng tháng, làm giảm chất lượng cuộc sống do mất ngủ liên tục.

Viêm phế quản mãn tính và COPD

Viêm phế quản mãn tính, thường là một phần của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), gây ra ho dai dẳng do đường thở bị viêm và sản sinh dịch nhầy dư thừa. Ban đêm, khi hô hấp chậm lại, dịch nhầy tích tụ dễ dàng hơn, dẫn đến cơn ho kéo dài. Đây là nguyên nhân phổ biến ở người hút thuốc hoặc tiếp xúc lâu dài với khói bụi.

• Viêm đường thở kéo dài: Phế quản bị tổn thương mãn tính, gây ho có đờm, đặc biệt tăng về đêm do giảm hoạt động của lông mao đẩy dịch.
• Ảnh hưởng từ môi trường: Khói thuốc hoặc ô nhiễm làm tình trạng xấu đi, dẫn đến ho dai dẳng kèm khó thở và mệt mỏi.
• Liên quan đến COPD: Bệnh phổi tắc nghẽn làm đường thở hẹp, khiến ho về đêm trở thành triệu chứng chính, có thể tiến triển nếu không chú ý.

Lao phổi và các nhiễm trùng mãn tính

Lao phổi là bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra, dẫn đến ho dai dẳng về đêm kèm theo sốt và mồ hôi trộm. Ở Việt Nam, đây là nguyên nhân phổ biến cho ho kéo dài, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch yếu. Theo các báo cáo y tế, ho về đêm trong lao phổi thường kèm theo đờm có máu nếu bệnh nặng.

• Nhiễm khuẩn phổi: Vi khuẩn tấn công phổi, gây viêm và ho để loại bỏ dịch, tăng cường về đêm do cơ thể nghỉ ngơi.
• Triệu chứng kèm theo: Ho dai dẳng với sốt nhẹ, sút cân, làm tình trạng trở nên nghiêm trọng nếu không phát hiện sớm.
• Lây lan cộng đồng: Nguyên nhân này thường liên quan đến môi trường sống đông đúc, khiến ho về đêm trở thành dấu hiệu cần kiểm tra ngay.

Ho gà và các nhiễm trùng cấp tính kéo dài

Ho gà do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra, dẫn đến những cơn ho dữ dội về đêm, dai dẳng kéo dài hàng tuần. Mặc dù phổ biến ở trẻ em, người lớn cũng có thể mắc phải, và ho về đêm là triệu chứng đặc trưng do độc tố kích thích đường thở.

• Cơn ho liên tục: Ho thành chuỗi, khó thở, thường kết thúc bằng tiếng rít như gà gáy, tăng về đêm.
• Nhiễm trùng kéo dài: Nếu không điều trị, ho dai dẳng có thể kéo dài 1-2 tháng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến giấc ngủ.
• Yếu tố lây lan: Thường xảy ra ở người chưa tiêm chủng, khiến ho về đêm trở thành vấn đề sức khỏe cộng đồng.

Tác dụng phụ của thuốc và các nguyên nhân khác

Một số loại thuốc như thuốc huyết áp (ACE inhibitors) có thể gây ho dai dẳng về đêm do kích thích thụ thể ở phổi. Ngoài ra, các yếu tố như dị ứng thuốc hoặc tiếp xúc hóa chất cũng góp phần. Theo các nguồn y tế, đây là nguyên nhân dễ bị bỏ qua nhưng chiếm tỷ lệ đáng kể.

• Kích thích từ thuốc: Thuốc làm tăng bradykinin, gây ho khô dai dẳng, đặc biệt khi nằm ngủ.
• Yếu tố môi trường: Bụi bẩn hoặc khói trong phòng ngủ làm tình trạng tệ hơn, dẫn đến ho nhiều về đêm.
• Kết hợp các bệnh lý: Đôi khi, ho dai dẳng là sự kết hợp từ nhiều nguyên nhân, đòi hỏi chẩn đoán toàn diện.

Ho nhiều về đêm dai dẳng ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe?

Ho nhiều về đêm dai dẳng không chỉ gây mất ngủ mà còn dẫn đến mệt mỏi, suy giảm hệ miễn dịch và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày. Theo Lương Y Nguyễn Thành Hiếu, với kinh nghiệm lâu năm trong Đông Y, tình trạng này thường liên quan đến sự mất cân bằng âm dương trong cơ thể, đặc biệt là phổi và hệ hô hấp. Để hỗ trợ sức khỏe hô hấp một cách tự nhiên, sản phẩm Thiên môn bổ phổi Bình Đông – được phát triển từ các thảo dược Đông Y như thiên môn đông, bạch linh và các vị thuốc bổ phổi – có thể là lựa chọn nhẹ nhàng giúp cải thiện tình trạng, tăng cường sức đề kháng cho đường thở mà không gây tác dụng phụ.

Tóm lại, ho nhiều về đêm dai dẳng có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý từ hen suyễn, dị ứng đến lao phổi hoặc trào ngược dạ dày. Việc nhận biết sớm nguyên nhân giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe. Nếu tình trạng kéo dài, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia để có hướng xử lý phù hợp. Bài viết dựa trên các nguồn y tế uy tín nhằm cung cấp thông tin hữu ích, giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.

——————             

Tác giả: Lương y Nguyễn Thành Hiếu – Cố vấn chuyên môn tại Dược Bình Đông

Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y tại Địa chỉ: 43/9 Mễ Cốc, Phường Phú Định, TP.HCM

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Dược Bình Đông. Khi chia sẻ, cần trích dẫn nguồn đầy đủ: “Tác giả: Lương y Nguyễn Thành Hiếu – Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: “Theo Dược Bình Đông” hoặc tương tự, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

Nguồn bài viết được chia sẻ lại từ bài viết Ho về đêm của Dược Bình Đông

Nguồn tham khảo: Có tham khảo từ Vinmec và Nhà thuốc Long Châu